Spor Lisesi Öğrencilerinin Problem Çözme ve Mükemmeliyetçilik Düzeylerinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.70736/spjses.276Anahtar Kelimeler:
Mükemeliyetçilik, Problem çözme, SporÖzet
Bu araştırmada spor lisesi öğrencilerinin problem çözme becerileri ile mükemmeliyetçilik düzeylerini inceleyerek aralarındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Gaziantep ilinde bulunan spor liselerinde eğitim-öğretim görmekte olan 964 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklemini ise araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden toplam 284 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmaya dahil olan öğrencilerin 126’sı kadın, 158’i ise erkektir. Öğrencilerin Problem Çözme Becerilerine Yönelik Algı Ölçeği (PÇBYAÖ) ile Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği (FÇBMÖ) puanlarını karşılaştırmak için t-testi, One-Way Anova ve ölçek puanları arasındaki ilişkiyi incelemek için ise Pearson testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda spor lisesi öğrencilerinin problem çözme becerileri ile mükemmeliyetçilik puanlarının ortalamanın üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Spor lisesi öğrencilerinin problem çözme becerileri alt boyutları ve toplam puanlarında cinsiyet değişkenine göre anlamlı sonuç çıkmamasına rağmen kadın öğrencilerin ortalamalarının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Spor lisesi öğrencilerinin mükemmeliyetçilik alt boyutları ve toplam puanlarında cinsiyet değişkenine göre anlamlı sonuç çıkmamasına rağmen kadın öğrencilerin ortalamalarının daha yüksek olduğu bulunmuştur. Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeğinin Aileden Eleştiri boyutunda sporcu kadın öğrenciler, Yaptığından Emin Olamama boyutunda ise takım sporları ile uğraşan sporcu öğrenciler lehine istatistiksel olarak anlamlı farklar elde edilmiştir. Öğrencilerin Problem Çözme Becerilerine Yönelik Algı Ölçeği ile Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği alt boyut puanları arasında zayıf düzeyde ilişkilerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
Ağılönü, Ö. (2014). Farklı spor branşı ile uğraşan sporcuların hayal etme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Muğla.
Anshel, M. H., & Mansouri, H. (2005). Influences of perfectionism on motor performance affect and casual attributions in response to critical information feedback. Journal of Sport Behavior, 28(2), 99-124.
Arıkan, R. (2004). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Asil Yayın.
Atkinson, F., Martin, J. J., & Moore, E. W. G. (2022). A model of perfectionism, moral disengagement, altruism, and antisocial and prosocial behaviors in wheelchair athletes. Adapted Physical Activity Quarterly, 39(3), 303-320. https://doi.org/10.1123/apaq.2021-0086
Avcı, P., & Görücü, A. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencileri ile diğer fakülte öğrencilerinin çoklu zekâ alanları ve problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi İ. Kuyulu & N. Yılmaz (Eds.), Sporda Bilim -2 İçinde (s. 161-179). Serüven Yayınevi.
Bayram, B. S. (2019). Ergenlerin mükemmeliyetçilik özellikleri ve akademik alanda arzuların ertelenmesi ile akademik stres arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(35), 41-55.
Bencik, S. (2006). Üstün yetenekli çocuklarda mükemmelliyetçilik ve benlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
Burns, D. D. (1980). The perfectionist script for self-defeat. Psychology Today, 41, 34-51.
Canatan, K. (2009). Türkiyeli kadınların sorun çözme stratejileri. Eskiyeni, (12), 22-26.
Charles, R., & Lester, F. (1982). Teaching problem solving: What, why & How. Dale Seymour Pubn. https://doi.org/10.32433/eje.797714
Ciminli, A. (2023). Ortaöğretim öğrencilerinin kariyer kaygısının yordayıcıları olarak mükemmeliyetçilik ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançlar. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 35-43. https://doi.org/10.17556/erziefd.1163647
Çağlayan, H. S., Taşğın, Ö., & Yıldız, Ö. (2008). Spor yapan lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 62-77.
Çakır, F., Yavuz Akıncı, A., Pepe, K., & Kubilay Türkay, İ. (2020). Lisanslı olarak spor yapan ve yapmayan ortaokul öğrencilerinin bazı değişkenlere göre problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yalvaç Akademi Dergisi, 5(1), 64-72. https://doi.org/10.31589/JOSHAS.317
Çepikkurt, F. (2011). Üniversiteli hentbolcuların mükemmeliyetçilik ve kaygı düzeyleri ile başarı hedefleri ve müsabaka sonuçlarına yaptıkları yükleme biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Adana.
Çepikkurt, F. (2018). Sporda mükemmeliyetçilik & Nedensel yüklenmeler. Nobel Bilimsel Eserler.
Dale, P. M., & Ballotti, D. (1997). An approach to teaching problem solving in the classroom. College Student Journal, 31(1), 76-79. https://doi.org/10.3102/0034654315605917
Demir, M., & Arslan, N. (2022). Examınatıon of the relatıonshıp between hıgh school students'problem solvıng skılls, perceıved stress, and lıfe satısfactıon. International Journal of Educational Research Review, 7(4), 339-344. https://doi.org/10.24331/ijere.1179160
Demirci, E. (2018). Sporcularda tutkunluk, mükemmeliyetçilik ve tükenmişlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Mersin.
D'Zurilla, T. J., Maydeu-Olivares, A., & Kant, G. L. (1998). Age and gender differences in social problem-solving ability. Personality and Individual Differences, 25(2), 241-252. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(98)00029-4
Ekici, İ. D., & Balım, G. A. (2013). Ortaokul öğrencileri için problem çözme becerilerine yönelik algı ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 67-86.
Ellison, J., & Partridge, J. A. (2012). Relationships between shame-coping, fear of failure, and perfectionism in college athletes. Journal of Sport Behavior, 35(1), 19-39.
Erdemli, E., & Yaşartürk, F. (2020). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin serbest zaman doyum düzeyi ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Journal of Social Studies, 9(3), 1871-1882. https://doi.org/10.33206/mjss.605808
Flett, G. L., Besser, A., Davis, R. A., & Hewitt, P. L. (2003). Dımensıons of perfectıonısm, uncondıtıonal self-acceptance and depressıon. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 21(2). https://doi.org/10.1023/A:1025051431957
Frey, K. S., Hirschstein, M. K., & Guzzo, B. A. (2000). Second Step. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 8(2), 102-112. https://doi.org/10.1177/106342660000800206
Frost, R. O., Marten, P., Lahart, C., & Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfectionism. Cognitive Therapy and Research, 14(5), 449-468. https://doi.org/10.1007/BF01172967
Gözmen, A., & Aşçı, F. H. (2016). Sporcularda optimal performans duygu durumunun yordanmasında beş faktörlü kişilik ve mükemmelliyetçiğin rolü. Hacettepe Spor Bilimler Dergisi, 27(1), 40-48. https://doi.org/10.17644/sbd.251312
Güzel, A. (2004). Marmara üniversitesi öğrencilerinin öğrenme stilleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Hardwick, B., Madigan, D. J., Hill, A. P., Kumar, S., & Chan, D. K. C. (2022). Perfectionism and attitudes towards doping in athletes: the mediating role of achievement goal orientations. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 20(3), 743-756. https://doi.org/10.1080/1612197X.2021.1891124
Heppner, P. P., & Petersen, C. H. (1982). The development and implications of a personal problem-solving inventory. Journal of counseling psychology, 29(1), 66-75. https://doi.org/10.1037/0022-0167.29.1.66
Kağan, M. (2011). Frost çok boyutlu mükemmeliyetçilik ölçeğinin Türkçe formunun psikometrik özellikleri. Anatolian Journal of Psychiatry, 12, 192-197.
Kağan, S. (2006). Bilişsel davranışçı terapiye dayalı mükemmeliyetçilik eğitiminin sporcuların mükemmeliyetçilik başarı güdüsü ve başarısızlık korkusuna etkisi. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı, Ankara.
Kalaycı, N. (2001). Sosyal bilgilerde problem çözme ve uygulamaları. Gazi Kitabevi.
Karabulut, O. E., & Kuru, E. (2009). Ahi Evran Üniversitesi beden eğitimi öğretmenliği bölümü öğrencilerinin problem çözme becerileri ile kişilik özelliklerinin çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 119-127.
Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademik Yayıncılık.
Kat, H. (2009). Bireysel sporcularla takım sporcularının stres düzeyi ve problem çözme yeteneklerinin karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Kayseri.
Kiremitçi, O., & Meliha, C. A. (2014). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin çoklu zekâ alanlarının üstbilişsel farkındalık ve problem çözme becerilerini belirlemedeki rolü. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 25(3), 118-126.
Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 177-184.
Köroğlu, A. (2008). Lise öğrencilerinin mükemmeliyetçilik özellikleri ile rekabetçi tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Kural, B., Bektaş, F., Orçan, F., Ayan, V., & Yüksek, S. (2023). Oryantiring sporcularının problem çözme becerileri ve kendi kendine liderlik algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 1-13.
Mirzeoğlu, D., Özcan, G., Kıyak, Ö., & Aydemir, F. (2010). Ortaöğretimde lisanslı olarak spor yapan ve spor yapamayan öğrencilerin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimler Dergisi, 15(2), 3-19.
Norris, J. A. (2003). Looking at classroom management through a social and emotional learning lens. Theory Into Practice, 42(4), 313-318. https://doi.org/10.1353/tip.2003.0049
Özer, B., Gelen, İ., & Öcal, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerin boş zaman değerlendirme alışkanlıklarının günlük problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 235-257.
Öztürk, A., Bayazıt, B., & Gencer, E. (2016). Judocuların problem çözme becerilerinin ve sportif güven düzeylerinin incelenmesi (Trabzon Olimpiyat Hazırlık Merkezi örneği). Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 145-151. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000291
Özyıldırım, M., & Hergüner, G. (2023). Lise türlerine göre spor yapan ve yapmayan öğrencilerin duygusal zekâ ve problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Egzersiz ve Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 51-64.
Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu SPSS ile adım adım veri analizi (S. Balcı, A. B., & Çev.). Anı Yayıncılık.
Pierson, S., & Parikh, A. A. (2000). Stories from the field: Problem-Based learning from a teacher’s and a student’s perspective. Change: The Magazine of Higher Learning, 32(1), 20-27. https://doi.org/10.1080/00091380009602705
Pulur, A., Karabulut, E. O., & Koç, H. (2012). Farklı branşlardaki üst düzey üniversiteli sporcuların problem çözme becerilerinin incelenmesi. Spormetre Journel of Physical Education and Sports Sciences, 10(1), 1-6. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000213
Saatçı, E. (2020). Üniversite öğrencilerinde mükemmeliyetçilik, belirsizliğe tahammülsüzlük ve psikolojik dayanıklılığın kendini engelleme üzerindeki etkisi, Yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı, İstanbul.
Saltürk, A. (2021). Lise öğrencilerinin akademik yönelimlerinin belirlenmesinde mükemmeliyetçilik özellikleriyle başarı amaç yöneliminin etkisi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Ankara.
Siegle, D., & Schuler, A. (2000). Perfectionism differences in gifted middle students. Roeper Review, 23, 39-44. https://doi.org/10.1080/02783190009554060
Slade, P. D., & Glynn Owens, R. (1998). A dual process model of perfectionism based on reinforcement theory. Behavior Modification, 22(3), 372-390. https://doi.org/10.1177/01454455980223010
Şah, H. (2005). Spor yapan ve yapmayan bedensel engellilerin problem çözme becerilerinin arasındaki farklılıkların incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
Şahin, Ç. (2004). Problem çözme becerisinin temel felsefesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 160-171.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Allyn & Bacon Pearson Education.
Taşpınar, M. (2017). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamalı nicel veri analizi. Pegem Akademi.
Taylan, S. (1990). Heppner’in problem çözme envanterinin uyarlama geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, Ankara.
Türkçapar, Ü. (2009). Beden eğitimi spor yüksekokulu öğrencilerinin farklı değişkenler açısından problem çözme becerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 129-139.
Uyar, M. (2002). Problem Çözme Yaklaşımı. A. M. Sönmez (Ed), Eğitime yeni bakışlar İçinde (219-226). Mikro Yayınları.
Vieira, L. F., Nascimento, J. R., & Vieira, J. L. (2013). Perfectionism and group cohesion among adult indoor soccer players. Revista de Psicología del Deporte, 22(2), 331-336.
Wilkerson, L., & Gijselaers, W. H. (1996). Bringing problem-based learning to higher education: Theory and practice. Jossey-Bass.
Yaşın İ., Tan, M., Çolakoğlu, F. F., & Şahin, M. (2020). Investigation of the problem solving and excellence levels of the secondary school students who do sports and does not. Asian Journal of Education and Training, 6(3), 499-504. https://doi.org/10.20448/journal.522.2020.63.499.504
Yaoar, A. A. (2008). Üniversite öğrencilerinin mükemmeliyetçi kişilik özelliği ile empati düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Ana Bilim Dalı, Ankara.
Yaşar, S. (2002). Antrenman bilgisi. Nobel Yayın Dağıtım.
Yıldırım, A., Hacıhasanoğlu, R., Karakurt, P., & Türkleş, S. (2011). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri ve etkileyen faktörler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 905-921.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Metin Tan, İsrafil Yaşın, Hasan Ceyhun Can

Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.